Hoe gezond is vlees voor je?

Hoe gezond is vlees voor je? In de media staat vlees regelmatig in een slecht daglicht. Ook hebben experts verschillende meningen over vlees, van goed tot slecht.

Sommige mensen beschouwen vlees als een goede bron van voedingsstoffen, terwijl anderen beweren dat het schadelijk voor je gezondheid is.

In dit artikel zal ik een objectieve blik werpen op hoe gezond vlees voor je is. Dit door zowel de voordelen als nadelen van vlees eten met je door te nemen!

Wat maakt vlees gezond of ongezond?

Vlees is een voedingsmiddel dat we al sinds de oertijd consumeren. Het gaat om de spieren en andere eetbare delen van dieren, zoals van zoogdieren en vogels. Orgaanvlees werd vroeger vaker gegeten en tegenwoordig nog in verschillende culturen vanuit traditie.

In onze huidige samenleving wordt vlees vooral op boerderijen geproduceerd. De meeste commerciële vleesproducten zijn afkomstig van dieren uit enorme industriële faciliteiten, die honderden of zelfs duizenden dieren tegelijk kunnen huisvesten.

Vlees wordt wordt vaak gegeten als biefstuk, karbonade of de ribben en is vlees ook te vinden in poedervorm of gemalen vorm, zoals gehakt.

Verschillende vleessoorten

Er bestaan verschillende vleessoorten. Sommige vleessoorten zijn betere keuzes dan andere vleessoorten. Hieronder vind je een overzicht:

• Rood vlees. Tot deze groep behoort rundvlees, varkensvlees en lamsvlees. Rauw heeft het vlees een rode kleur. Rood vlees is over het algemeen vetrijker dan wit vlees en bevat het meer ijzer.
• Wit vlees. Kip valt onder wit vlees. Hoeveel vis technisch gezien geen vlees is, valt het ook onder wit vlees. Het verschil met vlees is dit vis minder bindweefsel heeft. Vandaar dat vis minder stevig is qua structuur.
• Bewerkt vlees. Dan hebben we nog de categorie bewerkt vlees. Bewerkt vlees heeft toevoegingen om de smaak te verbeteren. Dit gaat om vleessoorten zoals knakworst, kipnuggets en bacon.

De voedingswaarden van verschillende vleessoorten

Omdat er verschillende vleessoorten zijn, heeft dit natuurlijk invloed op de voedingswaarden. Daarom heb ik een beknopt overzicht van de voedingswaarden van verschillende vleessoorten.

• Vlees is eiwitrijk. Voor zowel afvallen, spieropbouw of gewichtsbehoud is dit ideaal.
• Vlees vormt een belangrijke bron van vitaminen en mineralen. Waaronder vitamine B6, B12, ijzer, zink en selenium.
• Vet vlees of bewerkt vlees bevat in verhouding meer verzadigd vet. Varkensvlees en kippenvlees hebben verhoudingsgewijs meer onverzadigd vet dan rundvlees.
• Vetter vlees dat minimaal is bewerkt bevat over het algemeen meer voedingsstoffen dan mager vlees. Mager vlees daarentegen is eiwitrijker.
• Orgaanvlees is vooral rijk aan vitamine A, B12 en ijzer.
• De vleessamenstelling van dieren wordt bepaald door wat het dier te eten krijgt. Dieren die gras en hooi eten hebben meer omega-3 dan dieren die granen of soja eten.
• Rood vlees bevat relatief veel creatine. Dit is gunstig voor spieropbouw.

Vlees speelt dus een belangrijke rol in een gezond voedingspatroon. Wanneer je vooral plantaardig eet, dan moet je extra rekening houden om voldoende vit B12, vit D, ijzer, zink, calcium, eiwitten en omega-3 vetzuren binnen te krijgen.(bron)

Vlees dekt een groot deel van al deze voedingstoffen. De kans dat je voedingstekorten oploopt is een stuk lager.

Je vraagt je dan waarschijnlijk af hoe veel vlees per week is gezond?

Richtlijnen gezond vlees

Het advies van de gezondheidsraad is om niet meer dan 500 gram vlees per week te eten. Het gaat hierbij om maximaal 300g rood vlees. Consumptie van bewerkt vlees moet worden beperkt.(bron)

Op andere dagen is het advies om vis te eten of een gezonde vleesvervanger. Denk hierbij aan peulvruchten, soja of eieren. Het gaat dus vooral om de afwisseling.

Belangrijk om te onthouden:

Hoe gezond is vlees? Dit is afhankelijk van welke vleessoorten je wel of niet eet en hoe gevarieerd je eet. Volgens de gezondheidsraad is het gezond om de vleesconsumptie bij maximaal 500g per week te houden, waaronder maximaal 300g rood vlees.

Hoe gezond is vlees volgens onderzoek?

Nu je weet welke vleessoorten er zijn, welke belangrijke voedingstoffen ze hebben en wat de richtlijnen zijn volgens de gezondheidsraad, is het natuurlijk interessant om nog verder in te zoomen op de gezondheidseffecten van vlees eten.

Het gaat dan niet om alleen onderzoeken eruit pikken die in het voordeel zijn of in het nadeel. Nee, we willen zo’n objectief mogelijke blik werpen op hoe gezond vlees voor je is.

Vlees en hart- en vaatziekten

Vlees en met name rood vlees heeft een slechte reputatie. Dit omdat rood vlees in verhouding veel verzadigde vetten bevat en dit negatieve gevolgen heeft voor hart- en vaatziekten.(bron)(bron)

In een review van 20 onderzoeken waar meer dan 1,2 miljoen mensen aan deelnamen, ontdekten onderzoekers dat het consumeren van bewerkt vlees het risico op hart- en vaatziekten met 42% leek te verhogen. Ze konden alleen geen verband vinden tussen rood vlees en de hartaandoeningen.(bron)

Het probleem van de meeste onderzoeken is dat ze een verband laten zien, maar dat er niet per se een correlatie is tussen vlees en hart- en vaatziekten.

In deze onderzoeken bijvoorbeeld heeft vlees neutrale- of positieve gezondheidseffecten tegen hart- en vaatziekten.(bron)(bron)

Waarom de verzadigde vetten van (rood) vlees niet per se negatief zijn voor je gezondheid, lees je in mijn artikel ‘hoeveel verzadigd vet per dag is gezond‘.

Vlees en een verhoogd risico op kanker

Sommige mensen beweren dat het eten van vlees het risico op kanker verhoogt. Met name rood vlees wordt in verband gebracht met verschillende vormen van kanker, zoals een verhoogd risico op darmkanker.(bron)(bron)(bron)

Het probleem is dat de aanwijzingen van deze onderzoeken elkaar tegen spreken en dat de correlaties niet zo sterk zijn.

We zien wel volgens onderzoek dat bewerkt vlees het risico op darmkanker verhoogt.(bron) Het probleem ligt niet zozeer bij vlees, maar bij toevoegingen zoals nitriet. Dit wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op kanker.

Ook spelen schadelijke stoffen zoals PAK’s in bewerkt vlees een belangrijke rol. Dit kan ontstaan door de bereidingswijze (te hoge temperaturen), bepaalde conserveringsmiddelen of als vlees verbrandt.

Als we kijken naar darmkanker, dan is het verband met bewerkt rood vlees een stuk sterker dan met minimaal bewerkt rood vlees.(bron)

Volgens dit onderzoek lukte het om de 25.000 vrouwen in de interventiegroep om voor een periode van 8 jaar 1/3 minder rood vlees te eten. Ze aten maar groenten en fruit. Na ruim 8 jaar bleek er geen verschil te zijn in darmkanker.(bron)

Overconsumptie van bewerkt rood vlees lijkt tot nu toe verband te hebben met een verhoogd risico op welvaartsziekten.

Hoe gezond is vlees voor je darmstelsel?

Het wordt ook vaak beweerd dat wij als mens zijn gemaakt om planten te eten. Dat vlees om deze reden niet gezond is om te nemen.

Het is belangrijk om te weten dat ons darmstelsel veel korter is dan andere primaten. Dit maakt het eigenlijk minder geschikt voor de vertering van grote hoeveelheden plantaardig voedsel.

Wij hebben net als andere carnivoren een relatief lange dunne darm en een korte dikke darm. Een interessant gegeven is dat we we als primaat kunnen aanpassen. Chimpansees kunnen bijvoorbeeld ook perfect vlees verteren.(bron)

Als we terugkijken naar onze evolutie, dan is het onwaarschijnlijk dat we vleesloos hebben gegeten. Dit zal per gebied verschillend zijn geweest, waarbij er een groter of een kleiner aanbod was aan vlees.

Hormonen en antibiotica in vlees

Hormonen hebben mogelijk invloed op onze gezondheid. Om deze reden mogen hormonen geproduceerde producten niet in de EU worden ingevoerd en verkocht. In andere werelddelen is het wel toegestaan.(bron)

Antibiotica is nodig om infecties te bestrijden en is er geen bewijs dat het direct negatieve gevolgen heeft voor onze gezondheid. De hoeveelheden zijn over het algemeen minimaal.

Het is wel zo wanneer er teveel antibiotica wordt gebruikt, dit voor problemen kan zorgen zoals bacteriën die hier resistent tegen worden.(bron)

Is plantaardig eten gezonder?

De onderzoeksresultaten zijn gemixt. Dit heeft te maken met dat vegetariërs of veganisten over het algemeen meer gezondheidsbewust zijn. Denk hierbij aan betere leefstijlfactoren.

Als we kijken naar vervangers voor gezond vlees of andere dierlijke producten, dan is dit niet perfect. Er zijn bepaalde voedingstoffen die je gewoon veel makkelijker uit dierlijke producten haalt.

Meer lezen over een plantaardig voedingspatroon, lees je in mijn artikel ‘plantaardig eten‘.

Belangrijk om te onthouden:

Hoewel vlees en vooral rood vlees in een kwaad daglicht staat, is dit niet helemaal terecht. Vlees is over het algemeen voedzaam en nodig om voedingstekorten tegen te gaan. We zien dat bewerkt rood vlees problemen met zich kan meebrengen, zoals een verhoogd risico op darmkanker. Hormonen en antibiotica in vlees vormen binnen de EU geen probleem.

Gezond vlees en het milieu

Dit artikel is niet perse bedoeld om je te overtuigen, maar om de feiten te delen over hoe gezond of ongezond vlees kan zijn.

Om af te sluiten wil ik graag nog meer vertellen over het effect van vlees op het milieu.

Vlees en CO2 uitstoot

Het is natuurlijk bekend dat een overmatige vleesconsumptie slecht is voor het milieu. Door minder vlees te eten is er minder vraag en zal dit resulteren in minder CO2 uitstoot.

Om hier nuance aan te brengen, kan een plantaardig voedingspatroon net zo goed de CO2 uitstoot verhogen. Denk aan het eten van plantaardige voedingsmiddelen die uit verre landen komen of niet duurzaam worden gekweekt.

Haverdrank bijvoorbeeld heeft een veel hogere uitstoot dan koemelk.(bron)

Minder vlees eten is zeker goed als het in overmaat wordt geconsumeerd, maar door dan meer bewerkte plantaardige voedingsmiddelen te eten of plantaardige voedingsmiddelen die niet duurzaam zijn, lost dit niet echt het probleem op.

Duurzaam gezond vlees?

Eet je graag vlees en wil je bijdragen aan het milieu, dan kun je op zoek gaan naar duurzaam vlees. Dit vind je op bepaalde boerderijen, marketen of supermarkten.

Duurzaam vlees komt voort uit een duurzaam proces. Denk aan op de boerderij, de omliggende natuur, de verzorging van de dieren, het transport en hoe er met het vlees wordt omgegaan.

Meer over duurzaam vlees, lees je op duurzaam vee vlees.

Gezonde vleesvervangers

Toch zijn er ook andere redenen om geen vlees te eten, zoals het dierenleed minderen of omdat je gewoon niet van vlees houdt. Om deze reden is het belangrijk om op zoek te gaan naar gezonde vleesvervangers.

Het is belangrijk om te weten dat vleesvervangers geen complete vervangers van vlees zijn. Ze moeten het hebben van allerlei toevoegingen.

• Goede veganistische vleesvervangers worden gemaakt van soja, erwten en paddenstoel.
• Je hebt ook vegetarische vleesvervangers zoals Valess, waarin zuivel en ei terugkomen.

Ten opzichte van vlees hebben vleesvervangers geen gezondheidsvoordelen. Ze zijn wel beter voor het milieu.

Meer lezen over welke voedingsmiddelen gezond zijn? Bekijk mijn artikel ‘wat is het gezondste eten‘.

Belangrijk om te onthouden:

Wil je een steentje bijdragen aan het milieu, dan helpt het om je aan de richtlijnen van gezonde voeding te houden, op zoek te gaan naar duurzaam vlees en vaker voor een vleesvervanger te gaan. Daarnaast wil je ook rekening houden met welke planten je eet en de hoeveelheid daarvan.

Samenvatting hoe gezond is vlees voor je

Hoe gezond is vlees? Dit is afhankelijk van welke vleessoorten je wel of niet eet en hoe gevarieerd je eet. Volgens de gezondheidsraad is het gezond om de vleesconsumptie bij maximaal 500g per week te houden, waaronder maximaal 300g rood vlees.

Hoewel vlees en vooral rood vlees in een kwaad daglicht staat, is dit niet helemaal terecht. Vlees is over het algemeen voedzaam en nodig om voedingstekorten tegen te gaan. We zien dat bewerkt rood vlees problemen met zich kan meebrengen, zoals een verhoogd risico op darmkanker. Hormonen en antibiotica in vlees vormen binnen de EU geen probleem.

Wil je een steentje bijdragen aan het milieu, dan helpt het om je aan de richtlijnen van gezonde voeding te houden, op zoek te gaan naar duurzaam vlees en vaker voor een vleesvervanger te gaan. Daarnaast wil je ook rekening houden met welke planten je eet en de hoeveelheid daarvan.

Vond je dit artikel leerzaam en waardevol? Deel het via de onderstaande knoppen met jouw netwerk. Heb je vragen of gedachtes over hoe gezond vlees voor je is? Laat hieronder een reactie achter.

Heb je hulp nodig met werken aan een gezonder voedingspatroon en eetgewoonten? Bekijk mijn online voedingscoaching!

Veelgestelde vragen over gezond vlees