Zijn zoetstoffen schadelijk voor je gezondheid?

Zijn zoetstoffen schadelijk voor je gezondheid? In de media staat zoetstof regelmatig in een slecht daglicht. Ook hebben experts verschillende meningen over zoetstoffen, van goed tot slecht.

Om hier een objectieve blik op te werpen is het belangrijk om zowel oude als nieuwe onderzoeken erbij te halen.

In dit artikel lees je wat zoetstoffen zijn, of zoetstoffen schadelijk zijn en welke zoetstoffen mijn voorkeur hebben!

Zijn zoetstoffen schadelijk? De basis

Voor ik de vraag beantwoord of zoetstoffen schadelijk zijn, wil ik eerst meer vertellen over wat zoetstoffen zijn en wat de werking ervan is.

Wat zijn zoetstoffen?

Zoetstoffen worden ook wel suikervervangers genoemd. Ze bevatten de eigenschappen van suiker, alleen dat ze geen tot nauwelijks calorieën bevatten.

Sommige zoetstoffen hebben een veel hogere zoetkracht dan tafelsuiker, maar kunnen ze minder goed tegen hitte.

We kunnen onderscheid maken tussen twee soorten zoetstoffen.

• Kunstmatige zoetstoffen zijn chemische stoffen die aan voedingsmiddelen worden toegevoegd om de zoetkracht te verhogen en de calorieën heel laag te houden. Deze zoetstoffen komen ook voor in kauwgom en tandpasta. Aspartaam is de bekendste kunstmatige zoetstof.
• Natuurlijke zoetstoffen komen voor in plantaardige voedingsmiddelen en bevatten meestal suikeralcoholen (polyolen). Suikeralcoholen zijn koolhydraten die voorkomen in fruit en groenten. Natuurlijke zoetstoffen zijn niet allemaal calorie-vrij. Een voorbeeld hiervan is Xylitol. Het is net zo zoet als suiker, maar bevat ongeveer 40% minder calorieën dan suiker.

Welke zoetstoffen de voorkeur hebben, vertel ik einde van het artikel meer over.

Hoe werken zoetstoffen?

Je lichaam heeft smaakreceptoren waarmee je bepaalde smaken proeft. Wanneer de molecuul een goede match heeft met de receptor, stuurt jouw lichaam een signaal naar je hersenen om de smaak te herkennen.(bron)

Kunstmatige zoetstof moleculen lijken goed genoeg op suikermoleculen om op deze smaakreceptor te passen. Je proeft dus een zoete smaak, maar je lichaam herkent niet alle zoetstofmoleculen als calorieën.

Een minderheid van kunstmatige zoetstoffen heeft een structuur die je lichaam kan afbreken in calorieën. Aangezien er weinig zoetstof nodig is voor voldoende smaak, zijn deze calorieën vrijwel verwaarloosbaar.

Natuurlijke zoetstoffen met suikeralcoholen worden beschouwd als minder goed verteerbare koolhydraten. Dit betekent dat wanneer je ze eet, je dunne darm ze niet volledig opneemt. In plaats daarvan gaan ze naar je dikke darm, waar ze door bacteriën worden gefermenteerd.(bron)

Zoetstoffen zorgen dus voor een soortgelijke smaak als suiker, maar dat je minder calorieën binnenkrijgt.

Populaire zoetstoffen

Hieronder vind je een overzicht van populaire zoetstoffen.

• Aspartaam: wordt van alle zoetstoffen het meest gebruikt in allerlei voedingsmiddelen.
• Sucralose: is vooral geschikt om mee te koken en bakken.
• Acesulfaam-kalium: zit voornamelijk in light frisdrank, calorie-arme sauzen en gelatine.
• Stevia: een natuurlijke zoetstof dat afkomstig is van een stefia plant.
• Xylithol: vind je vooral terug in kauwgom en tandpasta.

Of deze zoetstoffen schadelijk zijn voor je gezondheid, vertel ik zo meer over!

Belangrijk om te onthouden:

Zoetstoffen worden ook wel suikervervangers genoemd. Ze bevatten de eigenschappen van suiker, alleen dat ze geen tot nauwelijks calorieën bevatten. We kunnen onderscheid maken tussen kunstmatige zoetstoffen en natuurlijke zoetstoffen. Natuurlijke zoetstoffen bevatten over het algemeen meer calorieën dan kunstmatige zoetstoffen.

Zijn zoetstoffen schadelijk? De feiten op een rij

Nu je weet welke zoetstoffen er zijn en wat de werking is van deze zoetstoffen, gaan we na of deze zoetstoffen schadelijk zijn voor je gezondheid.

Zijn zoetstoffen kankerverwekkend?

Dat zoetstoffen als kankerverwekkend worden beschouwd begon met een onderzoek op muizen in het jaar 1970. Kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam ​​en sucralose werden in grote doseringen aan muizen gegeven. Dit zorgde voor een groei van tumoren.(bron)

Echter hebben we deze resultaten nooit bij mensen terug gezien. Zelfs over een periode van 11-13 jaar waarin de deelnemers continue gebruik hebben gemaakt van zoetstoffen.(bron)(bron)

Het is goed om te weten dat aspartaam wordt afgebroken in de natuurlijke aminozuren asparaginezuur,
fenyalaline en de alcohol variant methanol.

Een blikje cola light bevat 72 mg asparaginezuur, terwijl een stukje kipfilet wel 2570 mg van hetzelfde aminozuur bevat. Kipfilet zou in dat opzicht gevaarlijk moeten zijn.

Methanol is alleen schadelijk in grote hoeveelheden. We praten dan over 150 flessen light frisdrank, zodat deze zoetstoffen schadelijk worden voor je gezondheid. Dat is dus onmogelijk om te realiseren.

Zoetstof zorgt ervoor dat je aankomt

Als we kijken naar het effect van zoetstoffen op gewichtstoename, dan zijn de resultaten niet altijd even consistent.

In een aantal onderzoeken is namelijk aangetoond dat het gebruik van zoetstof kan resulteren in een gewichtstoename. In eerste instantie was het niet heel duidelijk waar dit door kwam. Toch zijn er aantal theorieën ontstaan:

• door de zoete smaak zou dit een insulinerespons opwekken. Dit leidt tot een afname van de bloedsuikerspiegel, waardoor er honger ontstaat. Er is hier echt veel onderzoek naar gedaan het blijkt dat zoetstoffen zoals aspartaam, saccharine en sucralose geen invloed hebben op de bloedsuikerspiegel en dus ook geen insulinerespons veroorzaken.(bron)
• een andere theorie is dat zoet leidt tot meer cravings in zoet. Dat je hierdoor meer calorieën binnenkrijgt. Echter is dit al getest met meerdere zoetstoffen en blijken ze geen trigger te zijn om te overeten.(bron)
• het is interessant om te weten dat volgens sommige onderzoeken kunstmatige zoetstoffen minder goed in staat zijn om het brein te belonen, waardoor het minder goed verzadigt.(bron) Dit zou mogelijk er toe leiden dat je er meer van gaat eten. Wat waarschijnlijker is, is dat calorievrije zoetstoffen je het idee geven dat je er meer van mag eten. Of dat wanneer je zoetstof gebruikt, je jezelf beloont omdat je gezonder bent gaan eten.

In een groot onderzoek waarin er naar meerdere onderzoeken wordt gekeken, is er verband gevonden tussen het gebruik van zoetstoffen en gewichtsreductie.(bron)

Wanneer je er minder bewust mee bezig bent, zorgen zoetstoffen ervoor dat je minder calorieën binnenkrijgt. Wanneer jij veel cola drinkt en je cola vervangt voor cola zero en voor de rest geen andere aanpassingen maakt aan je voedingspatroon, dan krijg je minder calorieën binnen.

Het is niet zo dat je door cola zero ineens trekt krijgt in calorierijke voedingsmiddelen. Zoetstoffen zijn dus niet schadelijk om gewicht stabiel te blijven.

Zijn zoetstoffen schadelijk voor je darmflora?

Over de invloed van zoetstoffen op je darmflora is nog weinig bekend. We zien dat bij sommige mensen zoetstoffen de darmflora verstoren.(bron)(bron)

Als we kijken naar suikeralcoholen hebben sommige suikeralcoholen een soortgelijke functie als voedingsvezels en resistent zetmeel. Deze kunnen de groei van goede bacteriën stimuleren.(bron)

Het probleem met onderzoeken naar de darmflora is dat we nog erg weinig weten over ons microbioom. Sommige darmbacteriën die als slecht worden gezien, schijnen bij andere mensen juist goed te zijn.

Daarnaast is een groot deel van de onderzoeken gebaseerd op ontlasting, wat veel beperkingen met zich meebrengt. De samenstelling van de ontlasting is namelijk niet representatief voor de populatie in de darm.(bron)

Waar je wel rekening mee mag houden is dat sommige zoetstoffen kunnen resulteren in darmklachten. Door de dosis te minderen of een ander alternatief te nemen, kan dit al aanzienlijk bijdragen.

Het is moeilijk om te zeggen dat zoetstoffen schadelijk zijn voor je darmflora.

Zijn zoetstoffen schadelijk voor je gebitsgezondheid?

Ten slotte is het goed om stil te staan bij je gebitsgezondheid. Tandbederf treedt op wanneer bacteriën in je mond suiker fermenteren. Er wordt zuur geproduceerd dat het tandglazuur kan aantasten.

Omdat zoetstoffen zoet zijn of zelfs zoeter dan suiker, zijn mensen bang dat zoetstoffen slechter voor je tanden zijn.

Technisch gezien hebben zoetstoffen geen interactie met bacteriën in je mond. Dit betekent dat ze geen zuren vormen en geen tandbederf veroorzaken.(bron) Er is zelfs bewijs dat sucralose minder snel tandbederf veroorzaakt dan suiker.

De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) stelt zelfs dat alle kunstmatige zoetstoffen positief bijdragen aan zuur neutraliseren en tandbederf helpen voorkomen, mits ze worden vervangen voor suiker.(bron)

Zoetstoffen zijn niet schadelijk voor je gebitsgezondheid.

Belangrijk om te onthouden:

Zoetstoffen zijn niet kankerverwekkend of schadelijk voor je gezondheid. Zoetstoffen zorgen er niet zomaar voor dat je aankomt, tenzij je bewust meer voedingsmiddelen eet waar meer zoetstoffen inzitten en ook calorieën in zitten. Het bewijs is zwak dat zoetstoffen je darmflora verstoren en kunnen sommige zoetstoffen zelfs positief bijdragen aan je gebitsgezondheid.

Welke zoetstoffen hebben de voorkeur?

Zoetstoffen worden zorgvuldig getest en gereguleerd om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn om te eten en te drinken. Dit betekent niet per se dat iedereen zoetstoffen perfect kan tolereren.

Er zijn natuurlijk uitzonderingen en sommige mensen ervaren (milde) klachten van bepaalde zoetstoffen. Dit kan te maken hebben met een onderliggende medische aandoening, een allergische reactie of dat de darmen er gevoelig voor zijn.

Mocht je klachten of een reactie ervaren na het nemen van een bepaalde zoetstof, kijk dan voor een ander alternatief.

Mijn 3 zoetstofproducten

Hoewel alle gereguleerde zoetstoffen op de markt veilig zijn, vind je hier mijn top 3 zoetstoffen waar ik graag gebruik van maak.

1. Krüger Sugarel Vloeibare Tafelzoetstof van de Vomar. De smaakkracht en de dosis matchen perfect met mijn smaakpapillen. Ik gebruik deze zoetstof voor door de kwark of mijn cottage cheese.

2. Stevia poeder van de Albert Heijn. Deze zoetstof gebruik ik bijvoorbeeld om over mijn pompoen of zure aardbeien te strooien. Of om in recepten te verwerken zoals een banaan pannekoek.

3. Zoetstof cologran (zoetjes) van de Lidl. Perfect om je koffie of thee nog meer op smaak te brengen. 🙂

In het verleden heb ik ook flavdrops uitgeprobeerd, bolera of suikervrije sauzen. De smaken zijn voor mij te dominant. Je kunt natuurlijk zelf de zoetkracht beïnvloeden, maar ging het op korte termijn toch wat tegenstaan.

Andere voedingsmiddelen met toegevoegde zoetstoffen

Welke voedingsmiddelen ik handig vind om plezier in je voeding te behouden, zonder dat je er extra calorieën door binnenkrijgt zijn:

• light frisdrank zoals cola zero en crystal clear;
• sommige zuivelproducten zoals optimel kwark;
• en gelatinepudding. 😉

Kies de zoetstoffen uit die jou helpen met het volhouden van een gezond voedingspatroon.

Belangrijk om te onthouden:

Zoetstoffen worden zorgvuldig getest en gereguleerd om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn om te eten en te drinken. Dit betekent niet per se dat iedereen zoetstoffen perfect kan tolereren. Kies de zoetstoffen uit die jou helpen met het volhouden van een gezond voedingspatroon.

Samenvatting zijn zoetstoffen schadelijk

Zoetstoffen worden ook wel suikervervangers genoemd. Ze bevatten de eigenschappen van suiker, alleen dat ze geen tot nauwelijks calorieën bevatten.

We kunnen onderscheid maken tussen kunstmatige zoetstoffen en natuurlijke zoetstoffen. Natuurlijke zoetstoffen bevatten over het algemeen meer calorieën dan kunstmatige zoetstoffen.

Zoetstoffen zijn niet kankerverwekkend of schadelijk voor je gezondheid. Zoetstoffen zorgen er niet zomaar voor dat je aankomt, tenzij je bewust meer voedingsmiddelen eet waar meer zoetstoffen inzitten en ook calorieën in zitten.

Het bewijs is zwak dat zoetstoffen je darmflora verstoren en kunnen sommige zoetstoffen zelfs positief bijdragen aan je gebitsgezondheid.

Zoetstoffen worden zorgvuldig getest en gereguleerd om ervoor te zorgen dat ze veilig zijn om te eten en te drinken. Dit betekent niet per se dat iedereen zoetstoffen perfect kan tolereren. Kies de zoetstoffen uit die jou helpen met het volhouden van een gezond voedingspatroon.

Vond je dit artikel leerzaam en waardevol? Deel het via de onderstaande knoppen met jouw netwerk. Heb je vragen, gedachtes of ervaringen met zoetstoffen? Laat hieronder een reactie achter.

Heb je hulp nodig met werken aan een gezonder voedingspatroon en gezonde eetgewoonten? Bekijk mijn online voedingscoaching.

Veelgestelde vragen