Wat is gezondheid? En hoe weet je het of je gezond bent?

Wat is gezondheid? Gezondheid is een breed begrip. Iedereen geeft er een andere betekenis aan. Toch is er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie een definitie die we kunnen gebruiken.

Wat deze definitie is en hoe je herkent of je gezond bent, lees je in mijn artikel!

Wat is de betekenis van gezondheid?

Hoewel iedereen zijn eigen betekenis geeft aan gezondheid, heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een definitie gegeven aan gezondheid.

‘Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijke gebreken.’

Gezondheid is volgens deze definitie meer dan absentie van ziekte. Het gaat om het fysiek, sociaal en mentaal welbevinden. Ook gaat gezondheid over preventie. Dit om bepaalde ziekten te voorkomen.

In de basis kunnen we een verdeling maken tussen fysieke gezondheid en mentale gezondheid.

Wat is fysieke gezondheid?

Fysieke gezondheid heeft vooral te maken met de aanwezigheid of afwezigheid van lichamelijke ongemakken. Denk hierbij aan:

• lichamelijk fit zijn;
• geen medische aandoening hebben;
• niet ziek zijn;
• geen chronische pijnklachten;
• etc.

Wanneer je fysiek ongezond bent, dan kan dit invloed hebben op je mentale gezondheid. Dit omdat je bijvoorbeeld minder uit het leven kan halen.

Wat is mentale gezondheid?

Als we kijken naar mentale gezondheid, dan gaat dit meer over cognitief- (denken), emotioneel- (voelen) en sociaal welzijn. Ook wel de gezondheid van je geest genoemd.

De kans is groot dat wanneer je mentale gezondheid niet goed is, dit invloed heeft op je fysieke gezondheid. Denk aan slecht slapen, hoofdpijn, etc.

Fysieke en mentale gezondheid

Fysieke en mentale gezondheid zijn twee verschillende termen, maar kun je deze dus niet los van elkaar zien.

Ook is het interessant om te delen dat je je fysiek en/of mentaal gezond kan voelen, maar dat je fysiek ongezond bent.

Of dat je fysiek ongezond bent, maar je je vitaal voelt. Vitaliteit gaat over levend en alert voelen. Het levert daarmee de energie om eigen doelen na te streven.

In dit artikel geef ik richtlijnen waar je een goede gezondheid aan herkent. De nadruk ligt vooral op de fysieke gezondheid, maar is er ook overlap naar mentale gezondheid.

Belangrijk om te onthouden:

Wat is gezondheid? Gezondheid is meer dan absentie van ziekte. Het gaat om het fysiek, sociaal en mentaal welbevinden. Ook gaat gezondheid over preventie om bepaalde ziekten te voorkomen of uit te stellen. In de basis kunnen we een verdeling maken tussen fysieke en mentale gezondheid, maar kun je deze twee niet los van elkaar zien.

Wat is een goede gezondheid?

Om te bepalen of je gezond bent, zijn er een aantal factoren die je kunt meenemen. Je hebt:

• je buikomvang;
• bloedwaarden;
• fitheid;
• spierkracht;
• en leefstijlfactoren;

Ik ga van start met de buikomvang!

Buikomvang

Je buikomvang zegt redelijk veel over je fysieke gezondheid. Hoe groter je buikomvang, hoe groter de kans dat je meer lichaamsvet rondom je organen opslaat. Dit noemen we ook wel visceraal lichaamsvet.

Een overmaat aan visceraal lichaamsvet zorgt voor chronische lage graad inflammatie. Dit verhoogt het risico op allerlei welvaartsziekten, zoals pre-diabetes en kanker.

Het probleem met chronische lage graad inflammatie is dat je dit niet direct kan voelen, maar kun je je ontstekingswaarden laten meten a.d.h.v. biomarkers, zoals C-reactieve-protein (CRP) en cytokinen.

Voor mannen is er een verhoogd risico wanneer de buikomvang meer dan 102cm is. Voor vrouwen is dit boven de 88 cm.(bron)

Een beperking van de buikomvang meten is dat het niet mogelijk om je viscerale lichaamsvet op te meten.

Zelfs wanneer je in verhouding een smalle taille hebt, is het mogelijk om in verhouding meer visceraal lichaamsvet te hebben dan iemand met een bredere taille. We noemen dit ook wel TOFI’s (Thin-outside-fat-inside).

Daarom willen we ons niet blindstaren op 1 factor om na te gaan wat een goede fysieke gezondheid is.

Bloedwaarden

Wil je direct meer inzicht hebben op je fysieke gezondheid? Dan kun je een bloedwaardentest doen.

Je kunt een uitgebreide bloedwaardentest doen, waarbij er ook naar je hormoonhuishouding en vitaminen en mineralen status wordt gekeken.

Of we kunnen kijken naar de belangrijkste biomarkers die een goede voorspelling zijn van je algemene gezondheid. Dit is wat je ook makkelijker via de huisarts kan laten doen.

• Bloeddruk: boven de 140 bovendruk vormt een risico.
• Bloedsuiker (Hb1Ac): >7% is te hoog.
• Vrije vetzurenprofiel (triglyceriden): >2.1 is te hoog.
• Totaal cholesterol: >5 is te hoog.

Zijn 3 of meer van deze biomarkers (langdurig) ongunstig, dan heb je een verhoogd risico op (pre-)diabetes.

Fitheid

Je fitheid en met name de capaciteit (gezondheid) van je hart en longen speelt een belangrijke rol in je cardiovasculaire gezondheid.

Je fitheid kan worden uitgedrukt in MET waarde en zegt iets over de hoeveelheid zuurstof die je kan verwerken.

Wanneer je een MET waarde kan behalen van minimaal 5, dan betekent dit dat je voor een langere periode met tenminste 5km per uur kan wandelen. Dit is een goede indicatie dat je fit bent.

Een specifieke cardio test die je kan doen voor je fitheid, is de zogenaamde step test.

De step test is een test waarin je binnen 6 minuten op een 20cm step zoveel mogelijk stappen maakt. Het gaat om het behalen van het maximaal aantal stappen.

• Man: Aantal stappen = 209 – (1,05 x leeftijd in jaren)
• Vrouw: Aantal stappen = 174 – (1,05 x leeftijd in jaren)

Stel je bent een vrouw van 55 jaar. Dan houdt het in dat je minimaal 174 – (1,05 x 55) = 118 stappen moet maken om fit te zijn.

Spierkracht

Spierkracht speelt ook een belangrijke rol in je algemene gezondheid. Meer spiermassa draagt bij aan een sterker lichaam (stevigere botten), verlaagt je blessurerisico en is goed tegen valpreventie.

Vooral voor ouderen lijkt dit een belangrijke rol te spelen. Bij een Spaans onderzoek werd bij 985 vrouwen en 770 mannen boven de 65 jaar, de grip, schouderabductie-, kniestrek- en heupstrekkracht gemeten.

De scores van deze testen werden verdeeld over 4 groepen. Je hebt zwak, middelzwak, middelsterk en sterk.

Na deze test werden de ouderen voor een periode van 5,5 jaar gevolgd, waarbij er gekeken werd naar ziekenhuisopnames en sterfte.

Opvallend was dat zij die matigzwak tot zwak scoorden op alle vier de testen, bleken 2,5-4 maal grotere kans te hebben op sterfte, ten opzichte van de groep die op alle gebieden matigsterk en sterk bleken te zijn. Voor ziekenhuisopnames was dit 1,8-2,8 hoger.(bron)

• Voor vrouwen zijn grip-, heup- en kniekracht de beste voorspellers.
• Voor mannen zijn grip- en schouderkracht al overtuigend genoeg.

De kans is groot dat krachttraining (vooral op latere leeftijd) je levensduur kan verlengen. Door regelmatig krachttraining te doen, krijg je ook feedback wanneer er zwakte intreedt.

Doe je minimaal 1x per week aan krachttraining en word je lichaam op korte- en lange termijn niet zwakker, dan is dit een goede indicatie dat je lichaam sterk blijft.

Leefstijlfactoren

Ten slotte hebben we leefstijlfactoren, die we kunnen categoriseren onder BRAVO.

• Bewegen: bewegen brengt een breed scala aan gezondheidsvoordelen met zich mee. Zowel lichamelijk als mentaal. Mensen die weinig tot niet bewegen hebben een verhoogd risico op meer vetopslag rondom de organen.
• Roken: het bewijs is overduidelijk dat roken slecht voor je gezondheid is. Roken draagt ook nog eens extra bij aan chronische lage graad inflammatie.
• Alcohol: Ook al wordt het soms geclaimd dat alcohol gezondheidseffecten met zich meebrengt, is alcohol over het algemeen niet gezond. Dit geldt vooral wanneer je regelmatig meer dan 2 consumpties drinkt.
• Voeding: er bestaat geen goede of ongezonde voeding, maar wel een ongezond voedingspatroon. Eet je eenzijdig en vermijd je bepaalde voedingsgroepen? Dan verhoog je het risico op voedingstekorten. Kom je aan dan verhoog je het risico op meer vetopslag rondom je organen. Afvallen is niet altijd de oplossing, maar focussen op gewicht stabiel blijven wel. In mijn artikel wat is het gezondste eten vertel ik hier meer over.
• Ontspannen: ontspannen gaat over goed slapen en je stress managen. Een slaaptekort en een overmaat aan stress zorgt wederom voor chronische lage graad inflammatie. Je verhoogt hierbij ook het risico op spierverlies.

Wil je meer inzicht krijgen over je mentale gezondheid? Dan zijn er vragenlijsten zoals de MHI-5 vragenlijst.

Belangrijk om te onthouden:

Om te bepalen of je in goede gezondheid bent, is het belangrijk om factoren mee te wegen zoals je buikomvang, bloedwaarden, fitheid, spierkracht en leefstijlfactoren.

Conclusie wat is gezondheid?

Dit zijn de de belangrijkste factoren die bepalen of je in een goede gezondheid bent. Uiteraard is er geen garantie dat wanneer al deze factoren gunstig zijn, je gezond blijft.

Je kunt perfect gezond leven, maar alsnog kanker krijgen. Je genen spelen ook een hele belangrijke rol in je gezondheid.

Vind je jouw gezondheid belangrijk? Doe wat je kan doen binnen je kunnen. Denk hierbij aan gedragsverandering, om te werken aan gezonde gewoontes.

Vond je dit artikel leerzaam en waardevol? Deel het via de onderstaande knoppen met jouw netwerk. Heb je vragen of gedachtes over gezonder leven? Laat hieronder een reactie achter.

Heb je hulp nodig met werken aan een gezondere leefstijl? Bekijk mijn online fitness coaching.

Veelgestelde vragen